Paweł Budrewicz Paweł Budrewicz
300
BLOG

Znałem robotnika, był niepiśmienny…

Paweł Budrewicz Paweł Budrewicz Gospodarka Obserwuj notkę 0
…nie poznał nawet, co to A, B i C. Lecz słuchał, co mówił Lenin – i teraz wszystko już wie!
 
Przypomniała mi się ta perełka poezji zaangażowanej, bo parę tygodni temu miałem okazję wypowiadać się w Polskim Radiu 24 na temat rajów podatkowych. Przy okazji poruszaliśmy też inne zagadnienia, m.in. bezrobocie, biedę, korupcję i inne dobrodziejstwa socjalizmu. Pod koniec wystąpienia dodałem, że współczesnemu robotnikowi żyje się teraz znacznie gorzej niż robotnikowi w XIX wieku. Wówczas niepiśmienny robotnik pracujący w fabryce utrzymywał z pensji siebie, żonę zajmującą się domem oraz kilkoro-kilkanaścioro dzieci, z których co najmniej troje-czworo dożywało dorosłości i miało własne dzieci.
 
Czy robotnik w XXI wieku może z jednej pensji utrzymać tyle osób?
 
Nie, nie może. Współczesnemu specjaliście, a co dopiero mówić o robotniku, trudno byłoby utrzymać siebie i choćby jedno dziecko tylko z jednej pensji. Na to, aby mieć kilkoro dzieci i niepracującego zarobkowo partnera, stać obecnie wyłącznie wąską grupę dobrze zarabiających osób.
 
No dobrze, a co z umieralnością niemowląt w XIX wieku, ogólną jakością życia, ciasnotą mieszkań robotników, wspólnymi sraczami na podwórku, dramatem osób kalekich, brakiem bezpieczeństwa i higieny pracy i innymi nieszczęściami?
 
Wszystkie minusy życia w XIX wieku są prawdziwe i niepodważalne. Dodałbym jeszcze fatalną opiekę dentystyczną, czarną ospę i brak żelazek elektrycznych. I nie jest to pełna lista niedogodności. Z pewnością poziom życia kogoś, kto miał wypadek przy pracy, a nie był ubezpieczony, był nie do pozazdroszczenia. Jego bliskich również – zamiast ojca rodziny, który do tej pory ich utrzymywał, mieli teraz kalekę, który sam wymagał pomocy. Już chyba najłatwiej było sobie poradzić z sytuacją śmierci kobiety. Zaś najlepsza polisa emerytalna, czyli dzieci, mogła zginąć na wojnie – chłopcy na froncie, a dziewczynki po przesunięciu linii frontu.
 
Nowoczesne ubezpieczenia zdrowotne pojawiły się dopiero w drugiej połowie XIX wieku – właśnie jako reakcja na rosnące problemy industrializacji, a także w odpowiedzi na częściowo związany z industrializacją rozwój medycyny i potanienie usług medycznych. Różnica pomiędzy wiekiem XIX a poprzednimi stuleciami była pod względem demograficznym różnicą ilościową. Nigdy wcześniej cywilizacja nie znała tak dużych skupisk ludności, dlatego dość szybko okazało się, że dotychczasowe rozwiązania nie przystają do nowej sytuacji i nowych problemów. Chciałbym, aby to było jasne – powstanie i rozwój ubezpieczeń, zwłaszcza zdrowotnych, to w dużej mierze zasługa tego krwiożerczego kapitalizmu przemysłowego i potrzeb, które ten kapitalizm wytworzył, m.in. ochrony zdrowia dostępnej masowo (w pewnym sensie masowo, tj. uwzględniając dobrowolność umów).
 
Natomiast za prowadzenie wojen kapitalizmu proszę nie winić – to zawsze była, jest i będzie zabawka najbardziej zbrodniczej instytucji świata, czyli rządów państwowych. Żadna prywatna organizacja przestępcza ani nawet najbardziej maniakalny lider grupy oszołomów nie wysłali na tamten świat tylu ludzi, ilu wysłały rządy realizujące politykę pokoju światowego, przestrzeni życiowej czy obrony jedynie słusznej prawdy.
 
Czytając większość publikacji na temat XIX wieku, można najczęściej spotkać jedną wersję historii – że dopiero rozwój związków zawodowych, planowania społecznego, prawa pacy i ubezpieczeń socjalnych oraz wprowadzenie podatku dochodowego (też końcówka XIX wieku) pozwoliło utorować drogę rozwiązaniom podnoszącym standard życia i bezpieczeństwo robotników. Jakby powiedział niejeden marksista – ograniczenie wszechwładzy burżuazyjnego aparatu ucisku otworzyło masom drogę do bezpiecznego i godnego życia bez wyzysku klasy robotniczej. Innymi słowy – gdyby nie związki zawodowe i myśl marksistowska, zwulgaryzowana i sprowadzona do czystego bełkotu przez Lenina, bylibyśmy wciąż gnębieni przez tłuste kapitalistyczne świnie. Śmiem jednak twierdzić, że właśnie te wszystkie zdobycze były gwoździem do trumny XIX-wiecznego rozwoju i przyczyną obecnej nędzy.
 
Powód – nawiązując do Marksa i Lenina oraz wierszyka we wstępie – jest dość prosty. Największy błąd Marksa polegał na tym, że nie zrozumiał tego, co pisał Adam Smith na temat wymiany handlowej. Według Smitha dobrowolność wymiany opiera się na tym, że każdy wymienia produkt, bo ten, który posiada, ma mniejszą wartość niż ten, który otrzymuje w zamian. Tylko pod tym warunkiem transakcja jest opłacalna dla obu stron. Tymczasem Marks skupił się na "ekwiwalentności towaru", tym samym całkowicie pozbawiając produkt wartości wymiennej, a ograniczając się wyłącznie do jego wartości użytkowej. Skoro zatem praca robotnika ma wyłącznie wartość użytkową, robotnik zawsze będzie podmiotem słabszym, który wymaga instytucjonalnej ochrony.
 
Ten błąd powtarza do dziś całe lewacko-związkowe środowisko, które tak samo jak Marks kompletnie nie rozumie istoty najważniejszego aspektu gospodarczego, czyli wolnej wymiany handlowej. Z tego błędu wynika też niezrozumienie podstawowego mechanizmu – że owa ochrona robotników (rzeczywista czy iluzoryczna) zawsze kosztuje. Ochronę miejsc pracy finansują bezpośrednio pracodawcy, a pośrednio – bezrobotni. To dlatego każde hasło "chrońmy miejsca pracy" w rzeczywistości oznacza "zwiększajmy obszar biedy i bezrobocia". Wolność została skojarzona przez lewicę jako przeciwstawienie dobrobytu, a niewolnictwo (zwane też socjalizmem) jest gloryfikowane jako największy dar.
 
Wskutek dobrodziejstw owego daru wprowadzanego sukcesywnie od stu kilkudziesięciu lat mamy dzisiaj raj na ziemi. W efekcie w tym raju tylko nielicznych bogatych stać na to, na co było stać niepiśmiennego robotnika w XIX wieku. Zatem dzisiejsza bieda jest ceną, jaką płacimy za bliżej nieokreślony postęp i wątpliwe zdobycze socjalne. Sto pięćdziesiąt lat temu jako prosty robotnik w fabryce mógłbym utrzymać niepracującą żonę i kilkoro dzieci. Dzisiaj – jako czynnego zawodowo prawnika – nie stać mnie na taki luksus.
 
Obecny dobrobyt uczynił mnie nędzarzem w porównaniu choćby do majstra w XIX-wiecznej fabryce, nie mówiąc już o osobach ze sfer przedsiębiorczości czy burżuazji. Nie powinno to dziwić, skoro żyjemy w systemie niewolniczym. Niewolnik, zarówno ten w czasach rzymskich, jak i w świecie nowożytnym, również miał ograniczone pole rozwoju. Z jedną różnicą – pan mógł niewolnika wyzwolić. Dzisiaj widoków na to raczej nie ma.
 
Czy mimo to jest szansa na zastąpienie obecnego dobrobytu XIX-wiecznym wyzyskiem?
 

Nowości od blogera

Komentarze

Inne tematy w dziale Gospodarka